طرح ٣٣ ماده ای نظارت بر نمایندگان مجلس منتشر شد

جـــرس: بر اساس یكی از مواد طرح نظارت بر نمایندگان، در صورت احراز فقدان شرایط اساسی نمایندگی به دلیل ارتكاب جرم، كمیسیون ویژه پیشنهاد ابطال اعتبارنامه را به هیئت رئیسه ارائه می‌دهد تا با اولویت در دستور كار قرار گرفته و طبق آئین‌ نامه داخلی عمل شود.

نظارت بر مجلس و عملكرد نمایندگان ملت، اخیرا توسط رهبر جمهوری اسلامی و طی دیدار او با برخی نمایندگان مجلس مورد مورد تاکید قرار گرفته بود.

متن كامل طرح یك فوریتی نظارت بر امور نمایندگان كه توسط احمد توكلی رئیس مركز پژوهش‌های مجلس به همراه تعدادی از همكارانش تدوین شده و قرار است به زودی در صحن علنی مجلس توسط نمایندگان بررسی شود، امروز توسط خبرگزاری فارس بدین ترتیب منتشر شده است.

"طرح نظارت مجلس بر امور نمایندگان"

* فصل اول - تعاریف
ماده 1- در این قانون كلمات زیر در معنای مشروحه مربوط به كار برده می‌شود.
الف- آئین نامه داخلی: آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی
ب- هیات رئیسه: هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی
ج- كمیسیون: كمیسیون در اجراء ماده 18 این قانون كه پس از تایید نمایندگان مجلس متعهد و ملزم به رعایت آن می‌باشند.
ح- كمیته نظارتی: كمیته‌ای است متشكل از هفت نفر از نمایندگان موضوع ماده 14 این قانون به ترتیب زیر:
1- رئیس كمیسیون به عنوان رئیس
2- دو نفر از اعضای هیات رئیسه به انتخاب آنان، كه یكی از این دو از نواب رئیس خواهد بود.
3- دو نفر از اعضای ثابت كمیسیون به انتخاب كمیسیون
4- یك نفر از اعضای غیر ثابت كمیسیون به انتخاب كمیسیون
5- یك نفر از اعضای كمیسیون قضایی و حقوقی با سابقه حقوقی و یا قضایی به انتخاب آن كمیسیون
ط - نماینده: نماینده مجلس شورای اسلامی

* فصل دوم - لزوم حفظ شأن و منزلت نمایندگان
ماده 2- با توجه به مسئولیت هر نماینده در برابر تمام ملت و حق اظهارنظر وی در همه مسائل داخلی و خارجی كشور، قائم به شخص بودن سمت نمایندگی و آزادی نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظایف قانونی و اعمال رأی خود و لزوم حفظ شأن و منزلت مجلس، هیئت رئیسه مكلف است امكانات لازم برای ایفای وظایف نمایندگی از قبیل مسكن، دفتر مراجعات مردمی، انجام مأموریت، حضور در حوزه‌‌های انتخابیه و اقصی نقاط كشور، منابع مطالعاتی و پژوهشی و آموزشی، وكیل و مشاور، اخبار و اطلاعات را برای كلیه نمایندگان به شكل كامل، شفاف و محاسبه‌پذیر برای دوره چهارساله نمایندگی فراهم نماید.

ماده 3- نمایندگان می‌توانند با هماهنگی كمیسیون‌های تخصصی مربوط به كلیه مراجع و مجامع مرتبط با دستگاه‌های اجرایی بدون دخالت در امور اجرایی مراجعه و اطلاعات لازم مورد نیاز خود را كه دارای طبقه‌بندی نباشد، كسب كنند. در این صورت كلیه مقامات و مسئولان دستگاه‌های اجرایی مكلفند با حفظ شأن و منزلت نمایندگان، اطلاعات مربوط را در اختیار آنان قرار دهند.
تبصره 1- عدم ارائه اطلاعات از سوی مقامات و مسئولان فوق مشمول قانون رسیدگی به تخلفات اداری خواهد بود.
تبصره 2- نمایندگان مراجعه‌كننده به دستگاه‌های مذكور لازم است گزارش خود را به كمیسیون تخصصی ذیربط مجلس جهت اقدام لازم منعكس نموده و در صورت درخواست نماینده، كمیسیون مربوط مكلف است نتیجه بررسی و اقدامات خود در این خصوص را حداكثر پس از ده روز به هیئت رئیسه و نماینده مربوطه تسلیم نماید.

ماده 4 - اظهارنظر و اقدام نمایندگان در ایفای وظایف نمایندگی عنوان مجرمانه نداشته و نمی‌توان آنان را به این سبب تعقیب، توقیف، محكوم و یا محروم كرد.
تبصره - كلیه اقداماتی كه نماینده به موجب قانون برعهده دارد و بدان مبادرت می‌ورزد، شامل نطق‌هایی كه براساس آیین‌نامه داخلی انجام می‌شود، بحث‌های داخلی دستور، بحث‌های جلسات كمیسیون‌ها و كمیته‌ها و كارگروه‌های تخصصی متشكله با تصویب كمیسیون‌ها، شركت‌ در كلیه رأی‌گیری‌های مربوط به مجلس اعم از صحن، كمیسیون‌ها، كمیته‌ها، كارگروه‌ها، هیئت‌های تحقیق و تفحص و ابراز نظرات موافق و مخالف، سؤال، استیضاح، تحقیق و تفحص، نظراتی كه در جریان رأی‌ اعتماد به وزرا مطرح می‌شود و عدم صلاحیت رئیس جمهور و مأموریت‌هایی كه آنان از طرف مجلس انجام می‌دهند، از جمله عضویت در شوراها و مجامع و یا شركت در جلسات و كارگروه‌ها و موارد مشابه آن از وظایف نمایندگی به شمار می‌رود.

ماده 5- هیات رئیسه در اجراء ماده 23 آئین نامه داخلی مكلف است به منظور حفظ شان، منزلت اقتدار مجلس و دفاع از حقوق و جایگاه قانونی نمایندگی كه در ایفاء وظایف نمایندگی مورد تعقیب قرار گرفته و یا اتهامی علیه آنان طرح می‌شود حمایت‌های حقوقی و قانونی لازم را از جمله استفاده از خدمات وكلا و مشاوران مجرب به عمل آورد.

ماده 6- مركز موظف است جهت ارتقاء سطح آگاهی و كیفیت اظهار نظر نمایندگان در قانونگذاری و نظارت، نسبت به برگزاری دوره‌های آموزشی اقدام نمایند.
تبصره 1- شركت در دوره‌های مذكور به عنوان یكی از عوامل تعیین كننده جهت عضویت شركت كنندگان در هیات رئیسه و كمیسیون‌های تخصصی در نظر گرفته خواهد شد. نمایندگانی كه سابقه حضور در كمیسیون‌های تخصصی و هیات رئیسه را داشته‌اند از شمول این تبصره مستثنی هستند.
تبصره2- آموزش‌های مربوط به منتخبین مجلس در فاصله اعلام تایید انتخابات توسط شورای نگهبان تا زمان شروع به كار مجلس جدید در هر دوره برگزار خواهد شد.

ماده7- كلیه هزینه‌های مربوط به ماموریت‌های داخلی و خارجی نمایندگان به عهده مجلس شورای اسلامی است.
تبصره 1- همراهی نمایندگان با هیأتی‌های اعزامی از سوی دستگاه‌های اجرای و یا اعزام آنان به ماموریت‌های داخل و خارج از كشور با تائید هیات رئیسه مجاز بوده و هزینه‌های مربوط از سوی مجلس پرداخت خواهد شد.
تبصره 2- همراهی اعضای خانواده نمایندگان در این ماموریت‌ها با تایید هیات رئیسه و در صورت پرداخت هزینه آن از سوی نمایندگان مجاز است.
تبصره 3- مسافرت خارجی شخصی نمایندگان قبل از انجام باید به اطلاع هیات رئیسه برسد.

ماده 8- كمیسیون مكلف است حداكثر ظرف دو ماه نظام ارزشیابی و روش‌های تشویقی برای حمایت از نمایندگانی كه در اجراء وظایف نمایندگی فعالیت موثر و جدی داشته‌اند را تهیه و جهت تصویب به هیات رئیسه ارائه نمایند.

ماده9- در صورتی كه نماینده مجلس متهم به ارتكاب جرم باشد، بازداشت وی در زمان نمایندگی صرفا با پیشنهاد كمیته و تصویب كمیسیون ممكن خواهد بود. در این موارد دادستان ادله مثبته برای بازداشت را به منظور سلب مصونیت از نماینده به هیئت رئیسه ارائه می‌دهد. این موارد خارج از نوبت در دستور كار كمیته نظارتی قرار خواهد گرفت و در صورتی كه ادله مذكور به تشخیص كمیته قانع كننده باشد، با پیشنهاد كمیته و تصویب كمیسیون از نماینده سلب مصونیت می‌شود، عدم سلب مصونیت از نمایندگان، مانع رسیدگی به اتهام او در مراجع قضایی نیست، ولی اجراء محكومیت سالب آزادی، با سلب مصونیت از نماینده و یا خاتمه دوره نمایندگی ممكن است.

ماده 10 - در صورتی كه محكومیت نماینده در دوران نمایندگی وی قطعی شود و این محكومیت صرفا به خاطر اتهامی باشد كه قبل از نمایندگی متوجه او بوده و رسیدگی به آن نیز در همان آغاز شده است، اجراء حكم سالب آزادی به ترتیب مقرر در ماه قبل صورت خواهد گرفت.

* فصل سوم - نظارت
الف - نظارت مجلس بر مجلس
ماده11- هیات رئیسه موظف است در هر دوره، اولویت‌های كاری مجلس و كمیسیون‌های تخصصی را بر اساس اصول قانون اساسی، رهنمودهای رهبر انقلاب اسلامی سیاست‌های كلی نظام و سند چشم انداز تعیین و روش‌های انجام امور را تبیین و به مورد اجراء گذارد.
تبصره 1- هیات رئیسه موظف است گزارش این اقدامات را همه ساله تهیه نماید كه ضمن ارسال برای رهبر انقلاب اسلامی در صحن علنی مجلس قرائت می‌شود.
تبصره 2- در خصوص مواردی كه دولت در اجراء سیاست‌های كلی نظام و تحقق اهداف سند چشم انداز مكلف به تقدیم لایحه باشد، هیات رئیسه موظف است هماهنگی لازم را جهت تعامل با دولت بدین منظور و پیگیری یا اعمال ابزارهای نظارتی مجلس در این خصوص به عمل آورد.

ماده 12 - كمیسیون موظف است هر شش ماه یك بار گزارش عملكرد مجلس هیات رئیسه، كمیسیون‌های تخصصی، نمایندگان، منتخب و ناظر مجلس در شوراها و نهادهای حكومتی و ...، نمایندگان مجلس و سازمان اداری مجلس را پس از اخذ گزارش از آنها تهیه و به ترتیب مقتضی به اطلاع آنان برساند؛ این اشخاص ظرف ده روز نظرات خود را به كمیسیون ارائه خواهند نمود، كمیسیون تا پایان هر سال نسبت به نهایی سازی گزارش اقدام به گزارش نهایی را در قالب گزارش سالانه عملكرد مجلس ضمن ارسال برای رهبر انقلاب اسلامی به تشخیص كمیسیون برای قرائت در صحن علنی مجلس منتشر خواهد نمود.

ب- نظارت مجلس بر نمایندگان و كمیسیون‌های تخصصی

ماده 13- به منظور ارتقاء سطح نظارت مجلس بر نمایندگان و سامان دادن و كار آمد سازی مجلس، كمیته نظارتی با وظایف ذیل تشكیل می‌گردد:
1- بررسی و رسیدگی به شكایات و گزارش‌های واصله و ارجاعی در خصوص نمایندگان از اشخاص حقیقی و حقوقی.
2 - تهیه گزارش عملكرد شش ماه یك بار از كمیسیون‌‌های تخصصی و از نحوه حضور نمایندگان نمایندگان در جلسات علنی و كمیسیون‌های تخصصی از هیات رئیسه و روسای كمیسیون‌ها.
3-دریافت گزارش عملكرد شش‌ماه یك‌بار از كمیسیون‌های تخصصی و از نحوه حضور نمایندگان در جلسات علنی و كمیسیون‌های تخصصی و از هیأت رئیسه و رؤسای كمیسیون‌ها.
4- سایر موارد به تشخیص رئیس مجلس یا تقاضای روسای كمیسیون‌ها.
تبصره - نحوه اداره جلسات كمیته نظارتی و اتخاذ تصمیم برای رسیدگی به شكایات و گزارش‌های واصله برابر آئین‌نامه‌ای خواهد بود كه توسط كمیته نظارتی تهیه و پس از تصویب كمیسیون به مورد اجرا گذاشته خواهد شد.

ماده 14- كلیه مراحل رسیدگی و اقدامات كمیته نظارتی محرمانه بوده و بدون تصویب كمیسیون وجاهت قانونی ندارد.

ماده15- كمیته نظارتی مكلف است نسبت به موارد ارجاعی و وظایف محوله طبق مواد قبل، ضمن اعلام مراتب به كمیسیون ظرف یك ماه اظهار نظر نماید و می‌تواند برای یك نوبت و به مدت سی روز از كمیسیون تقاضای تمدید مهلت كند. در صورت عدم ارائه نتایج حاصل از بررسی، كمیسیون رأساً تصمیم گیری خواهد كرد.

ماده16- گزارش‌های واصله از كمیته نظارتی حداكثر ظرف یك ماه در كمیسیون مورد رسیدگی قرار گرفته و پس از احراز تخلف نماینده یا نمایندگان از این قانون، منشور اخلاقی، آئین نامه داخلی و سایر ضوابط لازم الاجراء كه شأن و منزلت مجلس یا نماینده را مخدوش نموده، مراتب برای مرتبه اول به هیات رئیسه گزارش می‌شود تا به نظر رئیس مجلس تصمیم مقتضی اتخاذ و یك یا چند مورد ذیل اعمال گردد:
الف - تذكر بدون درج در پرونده.
ب- اخذ تعهد كتبی مبنی بر عدم تكرار تخلف.
ج- تذكر كتبی با درج در پرونده.
د- كسر یك تا سه ماه حقوق و مزایا.
تبصره - در صورتی كه اقدامات نماینده جرم تلقی شود موضوع برای رسیدگی و صدور حكم به قوه قضائیه ارجاع خواهد شد.

ماده 17- منشور اخلاقی نمایندگان حاوی ضوابط و شاخص‌های موضوع سوگند نامه نمایندگان مندرج در اصل 67 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و حفظ شئونات نمایندگان حداكثر ظرف سه ماه توسط كمیته نظارتی تهیه و با پیشنهاد كمیته مذكور به تصویب كمیسیون‌های مشترك اصل 90 و آئین نامه داخلی مجلس خواهد رسید.

ماده 18- در صورت ارائه گزارش از سوی كمیته نظارتی مبنی بر تكرار تخلف نماینده و احراز آن توسط كمیسیون، هیات رئیسه با پیشنهاد كمیسیون ضمن اعمال یكی از مجازات‌های ماده 17 یكی از موارد ذیل را نیز برای شش ماه دو سال اعمال می‌نماید.
الف - محرومیت یا لغو عضویت در هیات رئیسه مجلس و یا هیات رئیسه كمیسیون‌های تخصصی و خاص.
ب - محرومیت یا لغو عضویت و یا نمایندگی در مجامع و شوراها یا كمیته‌های تحقیق و تفحص.
ج- تعویق نظر نماینده موضوع ماده 106 آئین نامه داخلی مجلس.
تبصره - در موارد خاص و غیر مجرمانه با تأیید كمیسیون و هیئت رئیسه حسب مورد ضمن قرائت گزارش در مجلس و یا اعلام عمومی، موضوع به اطلاع شورای نگهبان خواهد رسید.

ماده 19- در مواردی كه نماینده متخلف حسب مورد عضو كمیته نظارتی و یا كمیسیون باشد، حق شركت در جلسات مربوط و اعمال حق رأی در خصوص تصمیمات متخذه نسبت به خود را ندارد. مجازات‌های موضوع مواد 17 و 19 این قانون در این موارد به نحو مشدد اعمال خواهد شد.

ماده 20- قوه قضاییه مؤظف است در اجرای این قانون شعبه خاصی را برای رسیدگی به موضوعات ارجاعی تشكیل داده و خارج از نوبت به موارد ارجاعی رسیدگی نموده و نتیجه را ظرف یك ماه به كمیسیون اعلام نماید.
تبصره - شعبه مجاز است در صورت عدم امكان رسیدگی مهلت را برای یكماه دیگر تمدید و موضوع و دلایل تعویق را به اطلاع كمیسیون برساند.
تبصره 2- رسیدگی قضایی و صدور رأی برائت نماینده مانع از اجرای تصمیمات متخذه توسط مجلس و یا كمیسیون در خصوص تخلفات ارتكابی نخواهد بود.

ماده 21- در مواردی كه جرائم ارتكابی به موجب گزارش كمیته نظارتی و تصویب كمیسیون و یا با اصرار حكم قطعی، منجر به احراز فقدان شرائط اساسی نمایندگی شود، پیشنهاد ابطال اعتبارنامه نماینده توسط كمیسیون به هیئت رئیسه ارائه خواهد شد تا با اولویت در دستور كار مجلس قرار گرفته و طبق آیین‌نامه داخلی مطابق رأی مجلس اقدام گردد.
تبصره 1- اگر متخلف قبل از قرائت گزارش كمیسیون در صحن علنی اقدام به استعفاء نماید استعفا بدون مذاكره در صحن علنی به رأی‌گذارده خواهد شد و فقط گزارش كلی آن به صحن علنی مجلس و شورای نگهبان منعكس می‌شود.

ماده 22- نتیجه اقدامات به عمل آمده در صورت لزوم با تصویب كمیسیون در جراید و نشریات ملی و محلی انتشار خواهد یافت.

ماده 23- به جز عضویت در هیئت علمی دانشگاه‌ها و تدریس و یا سمت‌های آموزشی در دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی و تحقیقاتی، تصدی‌ هر نوع شغل دیگر و نیز ریاست و مدیریت عامل و عضویت در هیئت مدیره، هیئت امنا، هیئت مؤسس و سایر اركان مؤسسات و شركت‌های خصوصی و تعاونی و مؤسسات و شركت‌هایی كه تمام یا قسمتی از سرمایه آن متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران و یا مؤسسات عمومی و یا شركت‌های دولتی است، همچنین شركت در طرح‌های مطالعاتی، پژوهشی و عمرانی به سفارش مؤسسات و شركت‌های مزبور به هر عنوان و نیز تصدی به هر نوع شغل و سرپرستی آن و قضاوت و وكالت دادگستری، مشاوره حقوقی و كارشناسی رسمی دادگستری و تصدی به دفاتر ثبت اسناد و املاك و ازدواج و طلاق، برای نمایندگان در زمان تصدی به نمایندگی ممنوع است.

ماده 24- در صورت نقض حكم ماده 24 موضوع در كمیته نظارتی بررسی و با اعلام كمیته نظارتی این نماینده مكلف است ظرف ده روز از سمت‌های مربوطه استعفاء داده و مراتب را كتبا به كمیته اعلام نماید، در غیر این صورت موضوع با تصویب كمیسیون ضمن اعلام به شورای نگهبان، جهت رسیدگی وفق قانون ممنوعیت تصدی بیش از یك شغل، به قوه قضائیه ارجاع خواهد شد.
تبصره - در هر صورت پس از صدور حكم محكومیت از سوی قوه قضائیه تمامی دریافت‌های غیر قانونی نماینده بر خلاف حكم این قانون پس ازتصدی به سمت نمایندگی، باید از سوی متخلفین از این ماده به حساب خزانه واریز شود. این افراد مجاز به ثبت نام برای انتخاب در دوره بعدی نیستند.

ماده 25- نمایندگان موظفند تمامی منابع درآمدی مستمر و نیز دارایی‌های منقول و غیر منقول خود و همسرشان را در ابتداء هر دوره نمایندگی به كمیسیون، بر طبق فرمی استاندار اعلام نمایند.
تبصره - نمایندگان هر گونه تغییر اساسی در دارایی و منابع درآمدی مذكور را همه ساله به كمیسیون اصل 90 اعلام می‌نمایند.

ماده 26 - در موادی كه كمیسیون به این نتیجه برسد كه دارایی نماینده به ناحق افزایش یافته، تا قبل از انتخابات دوره‌ بعد، پرونده جهت اطلاع به شواری نگهبان، و جهت رسیدگی به دستگاه قضایی ارسال می‌شود.

ماده 27 - دریافت هر گونه هدیه نقدی یا غیر نقدی غیر متعارف از اشخاص حقیقی یا حقوقی خصوصی یا عمومی و دولتی داخلی یا خارجی، تحت هر عنوان به وسیله نمایندگان ممنوع است.
تبصره1- هدایای متعارف از سوی بستگان و آشنایان از این حكم مستثنی است.
تبصره 2 - هدایای كه نمایندگان مجلس به واسطه نمایندگی و در چهارچوب عرف‌های رایج، در سفرهای خارجی دریافت می‌كنند، باید به مجلس تحویل داده شود.
تبصره 3- اهداء هدایا از سوی ریاست مجلس و نمایندگان در چهارچوب پروتكل‌های رایج در عرف دیپلماتیك بر طبق دستور العملی است كه از سوی هیات رئیسه با هماهنگی وزارت امور خارجه تهیه و ابلاغ خواهد شد.

ماده 28- استفاده از اختیارات نمایندگی و اخذ هر نوع امكانات و امتیازات از بخش دولتی، عمومی و خصوصی به هر عنوان و هر شكل، توسط نماینده به نفع خود و اقربای وی به ناحق و اعمال نفوذ و استفاده از سمت نمایندگی برای این منظور و سوء استفاده از اطلاعات و اسناد در دسترس وی ممنوع است.

ج- نظارت مردم بر نمایندگان و مجلس

ماده 29 - هر یك از اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند شكایات، اسناد و گزارش های مستند خود را درباره عملكرد نمایندگان، مجلس و كمیسیون‌ها طبق چهارچوبی كه به این منظور از سوی كمیسیون در اختیار همگان قرار می‌گیرد به كمیته نظارتی ارسال نماید.

ماده 30- صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است به منظور انعكاس مستمر اخبار، فعالیت‌ها و گزارش‌ عملكرد مجلس، كمیسیون‌های تخصصی و نمایندگان در ایفاء وظایف نمایندگی در حوزه قانونگذاری و نظارت، برنامه های تخصصی مناسب را برای مجلس به صورت ملی و استانی تهیه و پخش نماید.

* فصل چهارم - مواد متفرقه
ماده 31- كلیه دستگاه های اجرائی موظفند ضمن در اختیار گذاردن اطلاعات و مدارك مورد درخواست كمیته نظارتی، هر گونه اطلاعی در مورد فعالیت‌های خارج از شئون شغلی نمایندگی و یا تخلف نمایندگان از این قانون و سایر مقررات لازم الاجراء را به كمیته نظارتی اعلام نمایند.

ماده 32- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است ترتیبات لازم را برای انتشار موارد موضوع این قانون در جراید ملی و محلی به تناسب موضوع فراهم نماید. گزارش‌های منتشره بر اساس این قانون در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران نیز درج می‌گردد.

ماده 33 - ساختار و تشكیلات متناسب با اجراء این قانون به پیشنهاد كمیسیون به تصویب كمیسیون‌های مشترك اصل 90 و آئین نامه داخلی مجلس خواهد رسید.